Bibliografía del artículo
1. Black RE, Cousens S, Johnson HL, Lawn JE, Rudan I, Bassani DG, et al. Global, regional, and national causes of child mortality in 2008: a systematic analysis. Lancet 375:1969-87, 2010.
2. Campins M, Moraga-Llop FA. Vacunación frente a la tos ferina en el adolescente y el adulto. Enferm Infecc Microbiol Clin 26(Supl 1):12-9, 2008.
3. Cherry JD. The present and future control of pertussis. Clin Infect Dis 51:663-7, 2010.
4. Celentano LP, Massari M, Paramatti D, Salmaso S, Tozzi AE. Resurgence of pertussis in Europe. Pediatr Infect Dis J 24:761-5, 2005.
5. Moraga F, Roca J, Méndez C, Rodrigo C, Pineda V, Martínez A, et al. Epidemiology and surveillance of pertussis among infants in Catalonia, Spain, during 1997-2001. Pediatr Infect Dis J 24:510-3, 2005.
6. Servei de Vigilància Epidemiològica de la Direcció General de Salut Pública del Departament de Salut. Brots epidèmics declarats a Catalunya l'any 2007. BEC 30:67-82, 2009.
7. Servei de Vigilància Epidemiològica de la Direcció General de Salut Pública del Departament de Salut. Brots epidèmics declarats a Catalunya l'any 2008. BEC 31:15-30, 2010.
8. Wendelboe AM, Van Rie A, Salmaso S, Englund JA. Duration of immunity against pertussis after natural infection or vaccination. Pediatr Infect Dis J 24:S58-61, 2005.
9. Pertussis vaccines: WHO position paper. WER 85:385-400, 2010.
10. Iglesias S, Martínez X, Codina G, Gorriz P, Campins M, Moraga-Llop FA. Importancia de la tos ferina en el lactante. Justificación de una nueva estrategia para su prevención. En: De Juanes JR, editor. XVII Jornadas Internacionales sobre Actualización en Vacunas, 2009. Madrid, ASFORISP, pp. 53-60, 2009.
11. Asociación Española de Vacunología. Calendario de vacunación. (Consultado el 25 de julio de 2011.) Disponible en: http://www.vacunas.org/es/calendario-vacunacion.
12. Campins-Martí M, Cheng HK, Forsyth K, Guiso N, Halperin S, Huang LM, et al. Recommendations are needed for adolescent and adult pertussis immunization: rationale and strategies for consideration. Vaccine 20:641-6, 2001.
13. Zepp F, Heininger U, Mertsola J, Bernatowska E, Guiso N, Roord J, et al. Rationale for pertussis booster vaccination throughout life in Europe. Lancet Infect Dis 11:557-70, 2011.
14. Theeten H, Rümke H, Hoppener FJP, Vilatimó R, Narejos S, Van Damme P, et al. Primary vaccination of adults with reduced antigen-content diphtheria-tetanus-acellular pertussis or dTpa-inactivated poliovirus vaccines compared to diphtheria-tetanus-toxoid vaccines. Curr Med Res Opin 23:2729-39, 2007.
15. Mertsola J, Van der Meeren O, He Q, Linko-Parvinen A, Ramakrishnan G, Mannermaa L, et al. Decennial administration of a reduced antigen content diphtheria and tetanus toxoids and acellular pertussis vaccine in young adults. Clin Infect Dis 51:656-62, 2010.
16. Booy R, Van der Meeren O, Su-Peing Ng, Celzo F, Ramakrishnan G, Jacquet JM. A decennial booster dose of reduced antigen content diphtheria, tetanus acellular pertussis vaccine (BoostrixTM) is immunogenic and well tolerated in adults. Vaccine 29:45-50, 2011.
17. Moraga-Llop FA, Campins Martí M. Tos ferina: ¿conocemos su incidencia real y cómo controlarla? En: Campins Martí M, Moraga Llop FA, editores. Vacunas 2005. Barcelona, Prous Science, pp. 9-23, 2005.
18. Healy CM, Rench MA, Baker CJ. Implementation of cocconing against pertussis in a high-risk population. Clin Infect Dis 52:157-62, 2011.
19. Forsyth KD, Wirsing von Konig CH, Tan T, Caro J, Plotkin S. Prevention of pertussis: recommendations derived from the second Global Pertussis Initiative roundtable meeting. Vaccine 25:2634-42, 2007.
20. Salleras L, Campins M, Castrodeza J, Domínguez A, Domínguez V, Fernández-Crehuet S, et al. Calendario de vacunaciones sistemáticas del adolescente y el adulto recomendado por la Sociedad de Medicina Preventiva, Salud Pública e Higiene (actualización del año 2009). Vacunas 11(Supl 2):204-15, 2011.
21. Centers for Disease Control and Prevention. Updated recommendations for use of tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis vaccine (Tdap) in pregnant women and persons who have or anticipate having close contact with an infant aged < 12 months - Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), 2011. MMWR 60:1424-6, 2011.
22. Skowronski DM, Janjua NZ, Tsafack EPS, Ouakki M, Hoang L, De Serres G. The number needed to vaccinate to prevent infant pertussis hospitalization and death through parent cocoon immunization. Clin Infect Dis 54:318-27, 2012.
23. Castagnini LA, Healy CM, Rench MA, Wootton SH, Munoz FM, Baker CJ. Impact of maternal postpartum tetanus and diphtheria toxoids and acellular pertussis immunization on infant pertussis infection. Clin Infect Dis 54:78-84, 2012.
24. Libster R, Edwards KM. How can we best prevent pertussis in infants? Clin Infect Dis 54:85-7, 2012.
25. Healy CM, Baker CJ. Infant pertussis: what to do next? Clin Infect Dis 54:328-30, 2012.
26. Edwards KM, Decker MD. Pertussis vaccines. En: Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA, editores. Vaccines. 5th ed. Philadelphia, Elsevier, pp. 467-517, 2008.
27. Knuf M, Schmitt, HJ, Wolter J, Schuerman L, Jacquet JM, Kieninger D, et al. Neonatal vaccination with an acellular pertussis vaccine accelerates the acquisition of pertussis antibodies in infants. J Pediatr 152:655-60, 2008.
28. Belloni C, De Silvestri A, Tinelli C, Avanzini MA, Marconi M, Strano F, et al. Immunogenicity of a three-component acellular pertussis vaccine administered at birth. Pediatrics 111:1042-5, 2003.
29. European Centre for Disease Prevention and Control. ECDC guidance. Scientific panel on childhood immunisation schedule: diphtheria-tetanus-pertussis (DTP) vaccination. Stockholm, October 2008 (Consultado el 22 de abril de 2010). Disponible en: www.ecdc.europa.eu.
30. Mooi FR. Bordetella pertussis and vaccination: the persistence of a genetically monomorphic pathogen. Infect Genet Evol 10:36-49, 2010.
31. Mooi FR, Van Loo IHM, Van Gent M, He Q, Bart MJ, Heuvelman KJ, et al. Bordetella pertussis strains with increased toxin production associated with pertussis resurgence. Emerg Infect Dis 15:1206-13, 2009.
32. Kubler-Kielb J, Vinogradov E, Lagergärd T, Ginzberg A, King JD, Preston A, et al. Oligosaccharide conjugates of Bordetella pertussis and bronchiseptica induce bactericidal antibodies, an addition to pertussis vaccine. Proc Natl Acad Sci USA 108:4087-92, 2011.